Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą małych prawdopodobieństw

Autorem książki 'Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą drobnych prawdopodobieństw' jest matematyk i filozof, jeden z czołowych teoretyków projektu William A. Dembski. Pierwsze, anglojęzyczne wydanie ukazało się w 1998 roku nakładem wydawnictwa Cambridge University Press.

Dembski zastanawia się, jak możemy rozpoznać zdarzenia będące rezultatem działania inteligentnych przyczyn i odróżnić je od zdarzeń spowodowanych niekierowanymi przyczynami naturalnymi? Jeśli nie będziemy znać historii przyczynowej, jak możemy określić, czy mamy do czynienia ze efektem działania przyczyny inteligentnej? Książka ta pokazuje wiarygodną metodę wykrywania przyczyn inteligentnych, czyli wnioskowanie o projekcie.

propozycja Dembskiego nosi nazwę „filtra eksplanacyjnego" i jest to obecnie najmocniej znane narzędzie wykrywania projektu. Zgodnie z tym ujęciem stwierdzenie projektu realne staję się dopiero po zastosowaniu trójstopniowej analizy, w trakcie której należy wykluczyć możliwość, że badane zjawisko jest efektem działania konieczności albo przypadku.

Jeżeli badane zjawisko nie mogło powstać na skutek znanych nam praw przyrody, a prawdopodobieństwo jego przypadkowego powstania jest zbyt znikome, to, jak twierdzi Dembski, jesteśmy na korzystnej drodze do wykrycia projektu.

Ostatnim etapem analizy jest próba stwierdzenia, czy przedmiot badań przejawia wzorzec, który wskazuje na działanie istot inteligentnych – wzorzec ten nazywany jest specyfikacją. Amerykański uczony wyróżnia, że zaproponowane poprzez niego narzędzie w gruncie rzeczy nie jest nową metodą wykrywania projektu.

Ludzie nieprzerwanie milcząco odróżniają skutki działania przyczyn inteligentnych od zdarzeń przypadkowych. Zasługą autora jest przedstawienie go w sposób sprecyzowany i sformalizowany i zwrócenie uwagi, że procedura wykrywania projektu jest powszechna w nauce i życiu powszednim.

Z wnioskowaniem o projekcie spotykamy się w różnorodnych dziedzinach nauki tak jak: kryminalistyka, medycyna sądowa, kryptografia, archeologia. Jest to także powszechna praktyka w programie poszukiwania inteligencji pozaziemskiej (SETI).

Skoro praktyka rozpoznawania projektu jest tak powszechna i w wielu przypadkach skuteczna, to dlaczego nie powiększyć jej ponadto na inne dziedziny nauki jak biologia i kosmologia? Tym bardziej, że filtr eksplanacyjny ma być poręczny typowo wtedy, kiedy nie mamy informacji na temat samego procesu projektowania.

Książka 'Wnioskowanie o projekcie' to wymagająca i prowokacyjna książka, która stanowczo zainteresuje filozofów nauki, epistemologów i logików, badaczy zajmujących się rachunkiem prawdopodobieństwa i teorią złożoności, a także statystyków.

Jest to pozycja przeznaczona także dla tych czytelników, którzy chcą dowiedzieć się czegoś więcej o sposobach funkcjonowania nauki. Powyższy opis pochodzi od wydawcy.