Dobre powody złego samopoczucia

na ogół bez trudu rozpoznajemy sygnały alarmowe naszego organizmu. Nie bagatelizujemy gorączki, łącząc ją z rozwijającym się stanem zapalnym. Wiemy, iż wysypka na skórze i swędzenie mogą oznaczać reakcję alergiczną, wymioty pozwalają pozbyć się tok-syn z układu pokarmowego, a znużenie i senność skłaniają nas do odpoczynku. W te i we wszystkie inne znakomite mechanizmy obronne wyposażyła nas ewolucja.

Randolph M. Nesse, uznany światowy autorytet w dziedzinie psychologii i psychiatrii, współtwórca medycyny ewolucyjnej, autor słynnej książki „Why We Get Sick",, teraz zmienia kierunek myślenia o emocjach, samopoczuciu i zachowaniach człowieka. W fascy-nujący sposób ukazuje, iż na drodze ku doskonałości ewolucja wyposażyła nas w kompleksowy system obronny - chroniący nie tylko nasze zdrowie fizyczne, lecz także psychiczne.

Opierając się na doświadczeniach z własnej praktyki klinicznej i spostrzeżeniach z biologii ewolucyjnej, R.M. Nesse uświadamia współczesnemu człowiekowi, iż negatywne emocje odczuwane są w należycie uzasadnionych ewolucyjnie celach - są przydatne, a wręcz niezbędne dla naszego przetrwania. Należy je traktować równie poważnie co sygnały somatyczne - jako ostrzeżenia. Trzeba odejść od myślenia, iż przyjemne emocje są korzystne, a bolesne złe. Niepokój broni nas przed szkodą w obliczu niebezpieczeństwa. Niski nastrój zapobiega marnowaniu wysiłków na dążenie do nieosiągalnych celów. Lęk i niepewność skłaniają do ponownego prze-myślenia złych decyzji, często ratując nas przed osobistą katastrofą, czy to małżeńską, czy zawodową. Warto więc przyglą-dać się tym emocjonalnym sygnałom tak samo uważnie jak gorączce czy wysypce na skórze.

A co jeśli wypracowany ewolucyjnie wewnętrzny sterownik nastrojów zawodzi? Co jeśli pewnych uczuć jest w nas więcej, niż tego potrzebujemy? Psychiatria ewolucyjna pomaga ocenić ich adekwatność do sytuacji i wyróżnić ścieżki do poprawy samopoczucia, eksponując, że dla poprawnego funkcjonowania systemu alarmowego naszego organizmu nieuniknione są czasem fałszywe alarmy.